ၸဝ်ႈယွတ်ႈသုိၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၽူႈႁၵ်ႉၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸႅတ်ႈ

     မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ ။ မူိဝ်ႈလဵဝ် ၼႂ်းမူိင်းတႆး လူင်ၶႃႈ ႁဝ်းၼႆႉ  မီးတပ်ႉၸုမ်းသုိၵ်း ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ  ၼႆေၵႃႈ ၼမ်ႄတႉၼမ်ဝႃႈ။ ၸုမ်းမၢင် ၸိူဝ်းသမ်ႉ ႁဵတ်းၵိၼ် ၊ ၸုမ်းမၢင်ၸုမ်းသမ်ႉ ဢဝ်ၵွင်ႈၵၢင်ႇ ေသတဵၵ်းၵိၼ်တီႈ ေပႃႈႄမႈ ၵူၼ်းမူိင်း ၊ ေပႃးမႃးၼပ်ႉသွၼ်ႇတူၺ်းၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်း ၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းမူိင်းၸုိင်ႈတႆး ၼႆႉ ပႃးတၢင်း တပ်ႉၸုမ်းမၢၼ်ႈ ေတမီႈယူႇ  62 ၸုမ်း။  ႁဵတ်းသင်ႄလႈ ၸုမ်းသုိၵ်း ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ေပႉၼမ်လႃႇ ၊ ဢမ်ႇၽွမ်ႉၵၼ်လႆႈႁႃး???  ဢမ်ႇ ၼၼ် ဢမ်ႇႁူမ်ႈၵၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ် ၸူိဝ်ႉၶိူဝ်းလႆႈေတႉႁႃး ???  ၶႃႈတူၺ်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်း မူိင်းတႆးၼႆႉ  ၸုမ်းလႂ်ဢမ်ႇၸုမ်းလႂ်ေၵႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉ ၶိူဝ်း ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းတၢင်းၼမ်ဝႃႇ  ၊  ဢမ်ႇႁဵတ်းေတႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်း ယူႇလိူဝ်ဝႃႈ ႁဵတ်းဢမ်ႇႁူႉတီႈပွင်ႇတီႈႄပႇ ၼၼ်ႉၼမ်ၼႃႇ ႄလႈ တႃႇမူိင်းၸုိင်ႈတႆး ႁဝ်းေတၵွၼ်းေၶႃႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ပဵၼ်ၵႂႃႇ ၶၢဝ်းႁိုင် � ။

         ေပႃးမႃးတူၺ်း ၼႂ်းမူိင်းၸုိင်ႈတႆးလူင် ႁဝ်းၼႆႉ တပ်ႉၸုမ်းသုိၵ်းတႆး ဢၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇလူင် ေသပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ေတမီႈယူႇ 3 ၸုမ်း  ။ ပႃႇတီႇ မႂ်ႇသုင်ၸုိင်ႈတႆး ၊ တပ်ႉသုိၵ်းၸုိင်ႈတႆး ( SSPP / SSA ) ၸုမ်းၶူဝ်းၶဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၸုမ်းသုိၵ်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၼႆေၵႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁွင်ႉ ၊ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸုိင်ႈတႆး ၊ တပ်ႉသုိၵ်းၸုိင်ႈတႆး ( RCSS / SSA ) ၸုမ်းသုိ်းၶူဝ်းလၢႆး သုိၵ်းပွတ်းၸၢၼ်း ၼႆေၵႃႈႁွင်ႉ ၊ ႄလႈ တပ်ႉၸုမ်းသုိၵ်းဢူၺ်းလီ တီႇမူဝ်ႇၶရိတိၵ်ႉ  ၊ ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ( NDAA - ESS ) ။ ၼႂ်းမူိင်းတႆးၼႆႉ  တပ်ႉၸုမ်းသုိၵ်းတႆးမီး 3 ၸုမ်း ႁႅင်းယႂ်ႇေသပိူၼ်ႈ ၊ ၵူၺ်းၼႃႇ ႁဵတ်းၽႂ်ႁဵတ်းမၼ်း တုိၵ်းၽႂ်တုိၵ်းမၼ်း ႄလႈ ဢဝ်မူိင်းတႆးၼႆႉ ဢမ်ႇၵတ်း ယဵၼ်လႆႈေသပွၵ်ႈ။ ေပႃးမႃးတူၺ်း ၼႂ်းတပ်ႉၸုမ်းၸုိင်ႈတႆးႁဝ်း 3 ၸုမ်းၼႆႉ ဢၼ်ၶႃႈလႆႈၸႂ် ႄလႈ ေပႃႈႄမႈ ၵူၼ်းမူိင်းႁၼ်လီၸွမ်းၼမ်ၼၼ်ႉ ေတပဵၼ် ၸုမ်းၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸုိင်ႈတႆး ၊ တပ်ႉသုိၵ်းၸုိင်ႈတႆး ( RCSS / SSA ) ေသပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸုိင်ႈတႆး ၊ တပ်ႉသုိၵ်းၸုိင်ႈတႆး ( RCSS / SSA ) ၼႆႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်မၼ်းပဵၼ် ၸွမ်သုိၵ်းလူင် ၸဝ်ႈယွတ်ႈသုိၵ်း ၊ ဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းၵိူတ်ႇတီႈ မူိင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ မူိင်းၼွင် ေၵးသီး ၼၼ်ႉဝႆႉယူႇ ၊ မၼ်းၸဝ်ႈ ၵိုတ်း တုိၵ်းၵၼ်ၸွမ်းတၢင်း သုိၵ်းမၢၼ်ႈ မူိဝ်ႈပီ 2011 လႆႈၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းပႃးၸွမ်းၼႂ်း NCA ( Nationwide Ceasefire Agreement ) မႃးေတႃႇထုိင်ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ 2018 ယူႇယဝ်ႉ။

   ဝၢႆးၵုိတ်းတုိၵ်းၵၼ် တၢင်းသုိၵ်းမၢၼ်ႈယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈၶတ်းၸႂ် ပူၵ်းပွင်တပ်ႉၸုမ်း တပ်ႉသုိၵ်း ၊ ငဝ်ႈၸုိင်ႈ ၊ ၽဵဝ်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်  ႄလႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ႁၢဝ်ႉ ႁၢဝ်ႉႁႅင်းႁႅင်းမႃးယူႇ ၊ ဝၢႆးၵုိတ်းတုိၵ်းၵၼ် တၢင်း ၸုမ်းသုိၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ်ယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈၶတ်း ၸႂ်တႃႇေတႁႃတၢင်းဢွၵ်ႇလႆႈ ပၼ်ႁႃမူိင်းႁူမ်ႈ တုမ်ၼႆႉ ဢၼ်တုိၵ်းၵၼ်မႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 60 ပၢႆ ၼႆေသ ၵူႈမူိင်းမူိင်းေၵႃႈ ၸင်ႇၽိတ်ႈမွၵ်ႇ မၼ်းၸဝ်ႈႁႂ်ႈ ၵႂႃႇႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်း တီႈၼွၵ်ႈမူိင်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ လၢႆးေၵႃႇသၢင်ႈမူိင်းႁူမ်ႈတုမ် ၾႅတ်ႇတႄရႇ ( Federalism System ) ၊ ၵူႈမူိင်းမူိင်း ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမူိင်းၶဝ်ေၵႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၼ်လီၸွမ်း လၢႆးၸုမ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸုိင်ႈတႆး ၊ တပ်ႉသုိၵ်းၸုိင်ႈတႆး ( RCSS / SSA )  ႁဵတ်းသၢင်ႈ မူိၼ်ၼင်ႇ ၽဵဝ်ႈပႅတ်ႈ ယႃႈမဝ်းၵမ် ။ တွၼ်ႈတႃႇ ေပႃႈႄမႈ ၵူၼ်းမူိင်း ေတႁူႉၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ၸုမ်းၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸုိင်ႈတႆး ၊ တပ်ႉသုိၵ်းၸိုင်ႈတႆး ( RCSS / SSA ) ႁဵတ်းသင်ယူႇ ? ၊ ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶႆႈႁဵတ်းသင် ? ၵိုတ်းတုိၵ်းၵၼ်တၢင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ တႃႇေတႁဵတ်းသင်? ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉေၵႃႈ မၼ်းၸဝ်ႈ တူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈ ေၵႃႉလူင်းမူိဝ်းၼႂ်းမူိင်းေသ ၵႂႃႇႁႃ သပ်းလႅင်း ႄၼ ေပႃႈႄမႈ ၵူၼ်းမူိင်းတႆး ႁဝ်းၵႂႃႇယူႇ ၵူႈတီႈ။  ၶၢဝ်းတၢင်း မူိဝ်းၼႂ်း မူိင်းတႆး မူိင်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵူဝ်မၢၼ်ႈၶဝ် လဵင်ႉၸိူဝ်းပဵၼ်ယႃၵွင်ႉ ၊ ၵူဝ်မၢၼ်ႈၶဝ် ႁဵတ်းေတႃႇၵဝ် ၊ ၵူဝ်မၢၼ်ႈလႃႈလီႁဵတ်း ေသပွၵ်ႈ ။ ၶၢမ်ႇၸုၼ်ႉ ပုၼ်ႈသုၼ်ႇတူဝ် ေသၶဝ်ႈႁႃ ေပႃႈႄမႈၵူၼ်းမူိင်းယူႇၵူႈၶၢဝ်း။

                   ထုိင်မႃး ပွႆးဝၼ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တီႈငဝ်ႈၸုိင်ႈ လွႆတႆးလႅင်း ေၵႃႈ ၊ ၽိတ်ႈမွၵ်ႇပႃး ေပႃႈ ႄမႈၵူၼ်းမူိင်း ၽူႈလဵၼ်ႈၵၢၼ်မူိင်း ၸုမ်းပႃႇတီႇ ႄလႈ ၸုမ်ႈယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူႈၶိူဝ်း ၶိူဝ်း ၵူႈတီႈတီႈ ၵူႈဝဵင်းဝဵင်းေသ မႃးႁဵတ်းပၢင်ႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ် ၵူႈပီႊပီႊယူႇ ၊ ၼႆႉမၢႆထုိင်ဝႃႈ ၵၢၼ်လွင်ႈမိုတ်ႈၵိုဝ်းၸမ်ၸႂ်ၵၼ် ႄလႈ ၵၢၼ်ၼပ်ႉထုိင်ၵၼ် ( ထွမ်ႇသဵင်ေပႃႈႄမႈၵူၼ်းမူိင်း ) ။

                 ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း ၵိုတ်းတုိၵ်းၵၼ်မႃးတၢင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ  လႆႈဝႃႈမၼ်းၸဝ်ႈ ပူၵ်းပွင်လႆႈၵႂႃႇၼမ် ႄတႉႄတႉ 1 ) လႆႈၸုမ်ႈ  M.A ေၵႃႈပႃး တီႈငဝ်ႈၸုိင်ႈေၵႃႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးၵူႈဝၼ်း ၊ ပၢၼ်သုိပ်ႇပၢၼ် ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈၼွၼ်းၾၼ်ေသပွၵ်ႈ ဝႃႈၼႃႈတီႈ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ေတပူၵ်းပွင်လႆႈပႃး ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ် ၊ တၢင်းႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈေတႉ ဢမ်ႇဢဝ် သူပ်းေသလၢတ်ႈလၢႆလၢႆ ဢဝ်ၵၢၼ်ပဵၼ် ႁဵတ်းႄၼ လႆႈၵမ်းလဵဝ်။

                       ၵွပ်ႈၼႆ ၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈႄတႉ ၊ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈႄတႉ ၼႆႉၶႃႈ ႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ မီးၸဝ်ႈႁူဝ်ပဝ်ႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသုိၵ်းေၵႃႉလဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် မၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ၽူႈႁၵ်ႉၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈၸႅတ်ႈ ၼုိင်ႈေၵႃႉ။  မူိၼ်ၼင်ႇ ၽူႈလိုဝ်းလင် ၸုိင်ႈသဵင်ယႂ်ႇ ေမႃတႅမ်ႈၵႂၢမ်း ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း ေၵႃႈယၢမ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၼႂ်းသၢႆတႃ မၼ်းၸၢႆး ( ၸၢႆးၶမ်းလဵၵ်း) ၼႆႉ ၸဝ်ႈ ယွတ်ႈသုိၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶတ်းၸႂ် ၊ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁၵ်ႉၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼုိင်ႈေၵႃႉ လိူဝ်ေသပိူၼ်ႈ ။ မူိဝ်ႈပီႊ 1996 ၶုၼ်ႈသႃႇ ဝၢင်းၵွင်ႈေၵႃႈ  မၼ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇယွမ်းဝၢင်း ၊ ဢမ်ႇတွၼ်ႉတူၺ်းႁၼ်ထုိင် ငိုၼ်းၶမ်း ႁိူၼ်းတႅၵ်ႈဢုတ်ႇ ေသပွၵ်ႈ ဢဝ်ေၶႃႈယိူင်းဢၢၼ်းပဵၼ်ယႂ်ႇ ဢဝ်ၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဵၼ်ယႂ်ႇ ေသေတႃႇသူႈမႃး ေတႃႇထုိင်ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ထုိင်တီႈမႃး ပူၵ်းပွင် ငဝ်ႈၸုိင်ႈ လွႆတႆးလႅင်း ေပႃးၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ။

ဝၼ်းလုၵ်ႉၽုိၼ်ႉ ၵႅတ်ႇႄၶ ဢဝ်ၶိုၼ်းမူိင်း လိူၼ်ႄမႇ 21

              ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တႆး ပၢၼ်သုိပ်ႇပၢၼ်ၼႆႉ  ၵူၼ်းမူိင်းတႆး ၊ ပီႈၼွင်ႉတႆး ႁဝ်းၶဝ် ဢွၼ်ၵၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းလီလီ ႄလႈ ဝႃႈၽႂ်ႁဵတ်းသင် ???  ၽႂ်ပဵၼ်ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႄလႈ မီးၼမ်ႉၸႂ်ႁၵ်ႉၶိူဝ်းႄတႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ  ေပႃႈႄမႈပီႈၼွင်ႉ ၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ထတ်းသၢင်ႈ ဢဝ်ႁင်းၵူၺ်းလႃႈ။

ဝၼ်းပွႆးၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸုိင်ႈ လွႆတႆးလႅင်း

ဝၼ်းပွႆးၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈ ငဝ်ႈၸုိင်ႈ လွႆတႆးလႅင်း

               တႃႇေၼႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း ႁဝ်းေတမီးတၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၼႆႉေၵႃႈမၼ်းၸဝ်ႈၶတ်းၸႂ်မႃးယူႇေသႇေသႇ  ၵွပ်ႈၼႆ ၵဝ်ၶႃႈေတႉ ႁၼ်ထုိင်ဝႃႈ ၸဝ်ႈယွတ်ႈသုိၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၽူႈႁၵ်ႉၸူိဝ်ႉၸၢတ်ႈၸႅတ်ႈႄတႉ ၼႆႉပဵၼ်မၼ်းၸဝ်ႈေၵႃႉလဵဝ်။ ငိၼ်းၸူမ်းၼမ်ၼမ်ၶႃႈ သင်ဝႃႈ ၶႃႈႁဝ်းတႅမ်ႈၽိတ်း ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၸူိဝ်းၼႆႉ ပွႆႇဝၢင်းၶႂၢင်းပၼ်ၶႃႈႁဝ်း ယႂ်ႇယႂ်ႇၼမ်ၼမ်ေသၵမ်းၶႃႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။




~  သႅင်သုိၵ်း ( Tai Management @ Tai Strategy ) 
~  ShanStateDefenceArmy

Share: