ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၼိူဝ်ၵမ်ၾႃႇ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် သူၼ်ၸ်ႂၶဝ်ႈၸ်ႂ ၵၢၼ်လိၵ်ႈၵၢၼ်လၢႆး ပၢႆးပၺ်ႇ ၺႃႇ ေတႉေတႉဝႃႈဝႃႈ ၊ ၽူႈယ်ႂႇၵူၼ်းလူင်ႁဝ်း ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် တႆးႁဝ်းၶဝ်ေၵႃႈ ၵႆႉၵႆႉလၢတ်ႈလွင်ႈ တၢင်း ႁူႉတၢင်းႁၼ် ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ယူႇေသႇေသႇ။ ႁဵတ်းသင် ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႆးႁဝ်း လႆးတူၵ်း တႅမ်ႇ ? ၊ ၵွပ်ႈသင်ႄလႈ တႆးႁဝ်းဢမ်ႇမီးႁဵၼ်းႁူႉသုင်သင် ? ေပႃးမႃးထတ်းတူၺ်း ငဝ်းလၢႆး မူိဝ်ႈပၢၼ် ၵူးပွၵ်ႈ ႄလႈ မူိဝ်းလဵဝ်ၼႆႉ လႆႈဝႃႈ ၵႂႃႇၵၼ်ႄတႉႄတႉ ၊ ပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ ၵူၼ်းတႆး ဢၼ်မီးတၢင်းႁူႉ ဢၼ် မီး ၸၼ်ႉႁဵၼ်းသုင် ႄလႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၼမ်ေၵႃႈေတဢမ်ႇေပႃးမီးၼမ် လိူဝ်ေသ ၸူိဝ်းဢၼ်ပဵၼ် ပီႈ ၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸဝ်ႈၾႃႉ ၸဝ်ႈၶုၼ်။
ပၢၼ်ၵူႈပွၵ်ႈ ၽ်ႂပဵၼ်ၶုၼ် ? ၽ်ႂပဵၼ်ၶိူဝ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ေၵႃႈလႆႈၶိုၼ်းႁဵၼ်းလီ လႆႈမီးတုိဝ်ႉတၢင်းလီလိူဝ် ေသၵူၼ်းမူိင်းႄလႈ ၵူၼ်းမီး။ တႆးၽၢတ်ႇၵွတ်း တူၵ်းၵိၼ်း ဢမ်ႇမီးႁဵၼ်းႁူႉ သုင်မႃးၼႆႉ ပဵၼ်ႄတႇမႃး ၸဵမ်ပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ တႆးႁဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ႁဵတ်းသင် ႄလႈ ၵူၼ်းမူိင်းဢမ်ႇမီး သုင်ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ? ဢမ်ႇမီးသုင်လဵပ်းႁဵၼ်းလႃႇ ? ေပႃးမႃးထတ်းတူၺ်းႄတႉႄတႉ ၵူဝ်ၵူၼ်းမူိင်းမီးတၢင်း ႁူႉၼမ်ေသၶဝ် ႄလႈ ၵူဝ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ၶိုၼ်း ၊ ေပႃးဝႃႈေတႉမၼ်း ၵူၼ်းမူိင်းမီးတၢင်းႁူႉ ၶႃႈႁိုဝ်ၶုၼ် လႆႈယူႇသႃႇ ၶႃၼၼ်ႉ ၊ ဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်းေၵႃႈေတၶိုၼ်းယ်ႂႇ ၵူၼ်းမူိင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ေၵႃႈ ေတမီးၼမ်ႉၸ်ႂ ၸၼ်ႉသုင် ၊ ေၼႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်း ႁဝ်းေၵႃႈေတၶိုၵ်ႉေသမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ။
ဝၢၼ်ႈမူိင်း ႁဝ်းတူၵ်းတဵမ်ႇ တူၵ်းၵိၼ်းၽၢတ်ႇ ယူႇဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈတႆးႁဝ်းဢမ်ႇမီး ၼမ်ႉၵတ်ႉ ဢမ်ႇမီးပၺ်ႇၺႃႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မူိင်းလ်ႂ တီႈလ်ႂေၵႃႈလီ ပိူၼ်ႈဢဝ်လွင်ႈ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ေသလၢတ်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်း ၊ ေပႃးတူၺ်းၵူၼ်းမူိင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈလူး ၊ ၸူိဝ်းမီးႁဵၼ်းႁူႉ ၸၼ်ႉသုင်ၶဝ်သမ်ႉ ဢမ်ႇသုၼ်ၸ်ႂ ၵၢၼ်ဝၢၼ်ႈမူိင်း ႁဝ်းမီးတၢင်းႁူႉ တၢင်းေမႃယဝ်ႉ ပၢႆၵႂႃႇယူႇၼွၵ်ႈမူိင်းပိူၼ်ႈပႅတ်ႈႁဝ်း။
ၸူိဝ်းႁဵၼ်းႁူႉၼ်ႂးမူိင်း ၼႂ်းမူိင်းမၢၼ်ႈသမ်ႉ ၵၢၼ်ၸူိဝ်ႉ ၵၢၼ်ၶိူဝ်းပိုၼ်းႁူႉတူဝ်ၵဝ်ႇသမ်ႉေဢႇ ၊ ၼႆႉေၵႃႈပဵၼ်လၢႆးၽႅင်ၵၢၼ် သုိၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇၼၼ် လူင်ပွင်ၸုိင်ႈမၢၼ်ႈ ။ မူိဝ်ႈပၢၼ်ၸဝ်ႈၾႃႉ ႁဝ်း ၶဝ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းလိၵ်ႈသင် ဢမ်ႇမီးပၺ်ႇၺႃႇ တၢင်းႁူႉသင် သင်ၶႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ၶႆႈႁူႉလိၵ်ႈႁူႉလၢႆးေၵႃႈ လိူဝ်ေသၵႂႃႇႁဵၼ်းဢဝ်တီႈ ၵွျင်းမုၼ်ၸဝ်ႈ။
ဝၢႆးၸဝ်ႈၾႃႉတႆး ႁဝ်းဝၢင်းပၼ် ဢၢပ်းၼၢတ်ႈ တီႈေပႃႈ ႄမႈၵူၼ်းမူိင်းႁဝ်း မူိဝ်ႈၼ်ႂးပီ 1959 ၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်းမီးသုၼ်သွၼ်လိၵ်ႈယဝ်ႉႁႃး ??? ဢမ်ႇပႆႇမီး ၊ ဝၢႆး မႃး ၸင်ႇမီးမႃးဝႃႈ ႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ပွင်ၸုိင်ႈ မူိင်းႁူမ်ႈတုမ်။ ၵမ်ႉၼႆႉ မႃးသွၼ်လိၵ်ႈ သွၼ်လၢႆး လႆႈၶိုၼ်ႈ ႁဵၼ်းမႃးယဝ်ႉ သမ်ႉလႆႈႁဵၼ်းႁူႉသင်လႃႇ ??? ၵုမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းႁူႉ လွင်ႈၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ လွင်ႈၶိူဝ်းၶုၼ်မၢၼ်ႈ ၶဝ်ၵူၺ်း ၊ ဝၢႆးလင် 1962 မႃးသုိၵ်းမၢၼ်ႈ ႄၼဝူၼ်း သိမ်းဢဝ်ဢၢပ်းၼၢတ်ႈ မႃးပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ တႆးႁဝ်း ၼုိင်ႈၶဵၼ်းႁႆႉ ၊ ၼ်ႂးၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်ေၵႃႈ ဢဝ်တူၵ်းၵႂႃႇႁႅင်းေတႉေတႉ တႃႇေတလီၶိုၼ်ႈမႃးသမ်ႉ ဢမ်ႇမီး ဢဝ်ၸ်ႂႉၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း ။
ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ ေပႃးလၢတ်ႈၶိူဝ်းပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ၼႆေတႉႁဝ်းတုိၵ်ႉေတလႆႈႄတႇ ၵ ၶ င ယူႇ ေပႃးတူၺ်းၼ်ႂးၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ် မူိင်းမၢၼ်ႈ ဝၼ်းမူိဝ်ႈၼႆႉ တႆးႁဝ်းၵမ်ႉပႃႇၼမ် ၶႆႈပဵၼ်ၵူၼ်းတႃ မွတ်ႇၵႂႃႇၵမ်ႉၼမ် ၵွပ်ႈသင်လႃႇ ? ၵွပ်ႈတႆးႁဝ်းဢၼ်ႇယူႇ ႁူင်းႁဵၼ်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉႁူႉပိုၼ်းမၢၼ်ႈ ၊ ႁူႉ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ပိူၼ်ႈဢဝ် လွင်ႈမၢၼ်ႈ ၶိူဝ်းမၢၼ်း မႃးသႂၢင်း သ်ႂၵမ်ႉပႃၼမ်ႄလႈ ပိုၼ်းတႆးပဵၼ်သင် လုၵ်ႉ တီႈလ်ႂမႃး မူိင်းတႆးပဵၼ်မူိင်းသင် ၶိူဝ်းသင် ႁဝ်းလႆႈၺႃးပိူၼ်းႁဵတ်းသင်ေတႃႇႁဝ်းသင်လၢႆလၢႆ။ ဢမ်ႇႁူႉ ဢမ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း ပိုၼ်းတႆးပဵၼ်သင်ၼႆေၵႃႈဢမ်ႇႁူႉ ၵူၼ်းငိူဝ်ႈ ငူိဝ်ႈၵွပ်ႈပိုၼ်း ၵူၼ်းႁူႉ ႁူႉၵွပ်ႈႁဵၼ်း ၵူၺ်းတႆးႁဝ်းေတႉ ဢမ်ႇႁၼ်လဵတ်းမႃး ႁၼ်ဢဝ်ငိူဝ်ႈၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်း။
တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ တၢင်းၶႆႈၶိုၼ်ႈယ်ႂႇေၵႃႈ
ဢမ်ႇမီး ဢွၼ်ၵၼ်ၶိုၼ်ႈယ်ႂႇမႃး ၼူိဝ်လင်ၵႂၢႆး မူိၼ်ၵၼ်ၵူႈေၵႃႉ ႄလႈ ေတလႆႈေၼးၽဝ တူဝ်ၵဝ်ႇၵူၺ်းယဝ်ႉႁိုဝ် ? ၊ ဝၢၼ်ႈၼုိင်ႈဝၢၼ်ႈ ဢူိင်ႇၼုိင်ႈဢိူင်ႇ ပွၵ်ႉၼုိင်ႈပွၵ်ႉ ႁ်ႂႈမီးႁူင်းႁဵၼ်း လူင်ၵႂႃႇၵူႈတီႈ ၊ ေပႃးပဵၼ်ၼၼ်ေတႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ႁဝ်းေတေမႃပွင်ႇၸ်ႂမႃး ၵၢၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ ႄလႈ လွင်ႈလိၵ်ႈလၢႆး။
ေပႃးမႃးတူၺ်း ၵၢၼ်မူိင်းေၵႃႈ ဢမ်ႇၵႂႃႇ တၢင်းၼႃႈ လႆႈလီၼႆႉ ၵွပ်ႈၵူၼ်းတႆးႁဝ်းဢၼ် ပဵၼ်ၵူၼ်းမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ တၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ မၼ်း တုိၵ်ႉေဢႇၼႃႈ ႄလႈ ပႆႇၵႂႃႇတၢင်းၼႃႈ လႆႈလီ။ တႃႇဝၢၼ်ႈမူိင်း ႁဝ်းေတၶိုၼ်ႈယ်ႂႇၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ လူဝ်ႇ ေမႃဢွၼ်ၵၼ် ပူင်းပွင် ၽဝ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်းၼမ်ၼမ်ယူႇ ၊ သင်ႁဝ်းေတသိုပ်ႇယူႇၵႂႃႇၸူိင်ႉၼႆတိၵ်း တိၵ်း ႁဝ်းေတတူၵ်းလိုၼ်းပိူၼ်ႈထႅင်ႈ။
ၵူၼ်းၼ်ႂးမူိင်းတႆးႁဝ်း ၵမ်ႉပႃႇၼမ် ဢမ်ႇေပႃးၶဝ်ႈၸ်ႂ လွင်ႈလိၵ်ႈ လွင်ႈလၢႆးသင် ၊ ႁူႉၶႆႈၵိၼ် ေၵျႃႇ ၶႆႈေလႇ ၶႆႈမဝ်း ၶႆႈသိူဝ်းၵူၺ်း ၶႆႈဢဝ် လွင်ႈတၢင်းသႃႇ သ်ႂၸ်ႂၵူၺ်း ၊ ဢမ်ႇၶႆႈယၢပ်ႇ ဢမ်ႇၶႆႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇၶႆႈႁႃႁဵၼ်းႁူႉ။ သင်ၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းယဝ်ႉ ၸၼ်ႉၸွမ် မူိင်းမၢၼ်ႈမႃးယဝ်ႉေၵႃႈ ဢမ်ႇႁူႉပိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၼုိင်ႈၶဵၼ်းဢဝ် ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းႁူႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းငိူဝ်ႈ ၊ ႁဵၼ်းမူိင်းမၢၼ်ႈၼႆႉ မူိၼ်ၵူၼ်းႁဵၼ်း လၢႆးတႃမွတ်ႇ ဢမ်ႇမီးတီႈ ေၶႃႈယိူင်းဢၢၼ်းသင် ၊ ယဝ်ႉႁဵၼ်းမႃးယဝ်ႉေၵႃႈ ဢမ်ႇႁၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉသင်။
ပိုၼ်းတူဝ်ၵဝ်ႇေၵႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ၵုမ်လႆႈသွၼ်လွင်ႈ ၶိင်းဢွင်ႇသၢၼ်း တိၵ်းတိၵ်းၵူၺ်း ၊ ၼ်ႂးမူိင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ တုိၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၼ်ႂးမိုဝ်း ဢင်းၵိတ်ႉ ၼႆႉ ဢမ်ႇၸ်ႂႈဝႃႈ ပဵၼ်မၢၼ်ႈ ဢွၼ်ႁူဝ်ၵူၺ်း မၼ်းေၵႃႈ ပႃးတႆး ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်တႆးႁဝ်းယူႇ ၊ ၵွပ်ႈၼႆ ၽိူဝ်ေသဝႃႈငိူဝ်ႈ သမ်ႉၼုိင်ႈၶဵၼ်း ငိူဝ်ႈထႅင်ႈ ၵႂႃႇ။
သႅင်သုိၵ်း ( Tai Management @ Tai Strategy )
ShanStateDefenceArmy