ၸူိင်ႉၼင်ႇ မူိင်းတီႇေမႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇ ( East Timor ) လႆႈၶၢမ်ႇတၢင်းမူိင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး ၶႂၢၵ်ႈႁိမ် သိမ်းဢဝ်မူိဝ်ႈပီ 1975 ၼၼ်ႉေသထုိင်မႃးဝၼ်းထီႉ 30.08.1999 ၼၼ်ႉႁဵတ်းပၢင်ယင်ႇၵၢင် ၸ်ႂေသ မီးၵူၼ်းမူိင်းမႃးတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸ်ႂ 260,000 ေၵႃႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းႁၼ်လီ ယွမ်းႁပ်ႉ ပုၼ်ႈတႃႇဢဝ် မူိင်းၵွၼ်းေၶႃၼႆႉမီး 78.5% ၼႆယဝ်ႉ။
လုၵ်ႉတီႈေၶႃႈလႆႈၸ်ႂ ( ေၶႃႈတႅပ်းတတ်း ) ၼၼ်ႉေသၸင်ႇႁဵတ်းႁ်ႂႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢိၼ်ႇတူဝ်ႇ ၼီးသျႃး ဢမ်ႇၸၢင်ႈတွပ်ႇ ထႅင်ၵၢင်ၸ်ႂၵူၼ်းမူိင်းေသ ၵႃႈလႆႈယွမ်းႁပ်ႉ မၵ်းမၼ်ႈပၼ်မူိင်းၵွၼ်းေၶႃ တီႇ ေမႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇ ( Timor ) မူိဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 20.05.2002 ၼၼ်ႉေသ တင်ႈေတႇဢဝ်မူိဝ်ႈၼၼ်ႉမႃး တီႇေမႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇ ေၵႃႈလႆႈပဵၼ်မူိင်းၵွၼ်းေၶႃ မႃးေတႃႇႁၢၼ်ႉၼႆႉ။ မူိဝ်ႈၼၼ်ႉ မီးၸုမ်းၸၢတ်ႈၸုိင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၸွႆႈဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၼႆယဝ်ႉ။
မူိင်းၵုၼ်တီႇေမႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇၼႆႉ တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်းမူိင်းဢိၼ်ႇတူဝ်ႇၼီးသျႃး 228 ၵီႇ လူဝ်ႇမီတိူဝ်ႇ။ မီးႁူဝ်ၵူၼ်းမူိင်း 1,066,000 ပၢႆ။ တၢင်းၵႂၢင်ႈမိူင်းသမ်ႉမီး 5,742 လၵ်း ( 14,874 ၵီႇ လူဝ်ႇမီတိူဝ်ႇ )။ ၸ်ႂႉပိူင်တီႇမူဝ်ႇၶေရႇသီႇၽွင်းငမ်းၸုိင်ႈမူိင်း။ ၽွင်းတုိၵ်းဢဝ်မိူင်းၵွၼ်းေၶႃ ၼ်ႂးၶၢဝ်း တၢင်း 26 ပီၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမူိင်းတီႇေမႃးလႆႈ ဢဝ်ၼူိဝ်ႉလိူတ်ႈ တူဝ်ၸ်ႂလႅၵ်ႈဢဝ်မွၵ်ႈ 200,000 သွင်သႅၼ် ေၵႃႉပၢႆၼႆယဝ်ႉ။ ( ပွင်ႇဝႃႈ တႃႇေတလႆႈ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း ၵွၼ်းေၶႃၼႆႉ ဢမ်ႇၸ်ႂႈၵၢၼ်ငၢႆႈၶ်ႂႈဝႃႈၼႆ )။
ၼင်ႇႁိုဝ် ေတမုင်ႈႁၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈ လွင်ႈယင်ႇၵၢင်ၸ်ႂ ၵူၼ်းမူိင်းႄလႈ ၸင်ႇဢဝ်လွင်ႈမူိင်တီႇ ေမႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇ မႃးေတႃႉတႆႇၶႆႈေၼပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ( တီႈတႅၵ်ႈ ) မၼ်းၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။
သႅင်သုိၵ်း ( Tai Management @ Tai Strategy )
ShanStateDefenceArmy
ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ - ယိူင်းထုိင်ၾႃႉ ( ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင် ၸုိင်ႈမူိင်း ) ၊ မၢႆၼႃႈလိၵ်ႈ - 210-211
