မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်း (Mongolia)

မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်း

                     မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်း (Mongolia) ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဝႆႉမိူင်းၼိုင်ႈယူႇ။ မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ေတမီးဝႆႉၼႂ်းႄၵႈၵၢင် မိူင်းႄၶႇ (China) ႄလႈ မိူင်းရသျူး (Russia) တၢင်းၵႂၢင်ႈမိူင်းၶဝ်မီး 1.566 Million Kilometer Square ( 386102 Square Mile ) ၶႂ်ႈယႂ်ႇလိူဝ်ေသ မိူင်းႁူမ်ႈ တုမ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸမ်ၸမ်သွင်ပုၼ်ႈယဝ်ႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈတၢင်းၵႂၢင်ႈၵူၺ်းမီး 676575 Kilometer Square ( 261227 Square Mile ) ၵူၺ်း ၊ ေပႃးမႃးတူၺ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ် သမ်ႉမီးယူႇ  (3.076 Million) (3)လၢၼ်ႉပၢႆပၢႆ ႄဢႇႁႅင်းလိူဝ်ေသ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈႄတႉ ႄတႉႄလႈ ႄဢႇႁႅင်းလိူဝ်ေသ ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇၼႆႉထႅင်ႈယူႇ ၵူၼ်းမိူင်တႆး ႁဝ်း မီးႁႅင်းၵူၼ်း  မီးႁူဝ်ၵူၼ်းၼမ်လၢႆလၢႆၵူၺ်း ေပႃးဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူႉ ဢမ်ႇမီးပၢႆးဝူၼ်ႉလီႄလႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ေၵႃႈ တိုၼ်းေတပဵၼ်ၼႆယူႇေသႇေသႇၵူၺ်း တႆးမီးႁူဝ်ၵူၼ်း (5)လၢၼ်ႉပၢႆ ၼႆႉဢမ်ႇၸၢင်ႇပူၵ်းပွင် ဝၢၼ်ႈမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈသင်ႄတႉႄတႉ  မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်း ၶဝ်မီးႁႅင်းၵူၼ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း (3)လၢၼ်ႉပၢႆၵူၺ်း ၵုမ်းဝၢၼ်မိူင်းၶဝ်လႆႈ ပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်မိူင်းၶဝ်လႆႈ လႆႈဝႃႈ ထုၵ်ႇလီဢွၼ်ၵၼ် ဝူၼ်ႉထတ်းသၢင်ႈတူၺ်းၶိုၼ်းလီလီယူႇ။  ၵူၺ်းၼႃႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်း သင်ဝႃႈ ႁဝ်းပဵၼ် ၽဝလုၵ်ႈႁဵၼ်း ၵႂႃႇႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းပိူၼ်ႈၼႆၸိုင်ႈ ေပႃးပိူၼ်ႈထၢမ်ႇႁဝ်းမႃးဝႃႈ လုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃးၼႆၸိုင်ႈ ေပႃးႁဝ်းၶိုၼ်းတွပ်ႇဝႃႈ လုၵ်ႉမႃးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ (Myanmar) ၼႆၸိုင်ႈ ၵမ်ႉပႃႇၼမ် ပိူၼ်ႈေတဢမ်ႇေပႃး ဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸၵ်းႄလႈ လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉၺႃးပိုၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈႁဝ်း ေပႃးၵူၼ်းမိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၼႆႄတႉ ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸၵ်းမိူင်းၶဝ်ႄလႈ ပိုၼ်းမိူင်းၶဝ်ၵူႈေၵႃႉ မၢင်ပွၵ်ႈ သင်ၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈပဵၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼႆႉေၵႃႈ ေတလႆႈႁၼ် ဝႃႈၼႃႈလဵၵ်ႉဝႆႉႄလႈ ထုၵ်ႇၺႃးပိူၼ်ႈထၢင်ႇလဵၵ်ႉႁဝ်းဝႆႉႄတႉႄတႉယဝ်ႉ။

မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်း 

                 မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းႁူၺ်ႈမိူင်းလွႆလူင်ၵႂႃႇၵူႈတီႈတီႈ မိူၼ်မိူင်းတႆးႁဝ်း မိူင်းၼိုင်ႈ ေသ ေပႃးထိုင်ၶၢဝ်းၵတ်ႉမႃးေၵႃႈ တၢင်းၵတ်ႉမၼ်းၶႂ်ႈငၢႆးငၢႆးမိူၼ်ၵၼ် တၢင်းမိူင်းတႆးႁဝ်းဝႆႉမိူင်းၼိုင်ႈယူႇ။ မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈယိင်းၸၢႆး သင်ထိုင်ဢႃႇယု (18)မႃးၸိုင်ႈ ေတလႆႈၶဝ်ႈႁၢပ်ႇထၢမ်းၵၢၼ်သိုၵ်းသိူဝ် ၵၢၼ်ဝၢၼ်ၵၢၼ်မိူင်းၵူႈေၵႃႉ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ မိူင်းၶဝ်ယႂ်ႇႄလႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းႄဢႇ ေသတႃႉေၵႃႈ ႁႅင်းသိုၵ်းမိူင်းၶဝ်ေၵႃႈ ဢမ်ႇယွမ်းၵၢၼ်ႉမိူၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈ ၼင်ၵဝ်ႇ  ၵူၼ်းသိုၵ်းမိူင်းၶဝ် ဢၼ်ၶဝ်ႈပွႆးတိုၵ်းသိုၵ်းလႆႈ ၵမ်းလဵဝ်ၼႆႉ မီးယူႇ (35000)ေၵႃႉေသ  သိုၵ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉၶဝ်သမ်ႉ မီးယူႇ ( 250000 )ေၵႃႉ ယူႇ (သၢႆမၢႆမိူဝ်ႈပီႊ 2018)။ ၵၢၼ်ႁႃလဵင်ႉတွင်ႉႄလႈ ပၢႆးမၢၵ်ႇမီးမိူင်းၶဝ်ေၵႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁႆႈၵၢၼ်ၼႃး ၵၢၼ်သူၼ် မိူၼ်ၵၼ်တၢင်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၵူၺ်း လၢႆးၶဝ်ႈငိုၼ်းၶဝ်ႈထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈေၵႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇ ေလႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်းႁၼ်လီ ၼႂ်းမိူင်းၶဝ်ေသ ၸၼ်ၸႂ် ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် ႁႂ်ႈမႃးေလႇ ၼႂ်းမိူင်းၶဝ်။ ၶူဝ်းၶွင်ႇသၽႃႇဝ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၼႂ်းမိူင်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ေတမီး ထၢၼ်ႇလမ် (Coal) ၊ ထၢၼ်ႇလႅင် (Copper) ႄလႈ ၶမ်း (Gold) ။ GDP (Gross Domestic Product ) မိူင်းၶဝ်သမ်ႉပဵၼ် 11.49 Billion USD ေတလႆႈႁၼ်ဝႃႈ လႆႈႄဢႇ လိူဝ်ေသမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈယူႇ။

        ေပႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း တႆးႁဝ်းၶဝ်ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် လုၵ်ႉတီႈ လွႆဢၢႆတႆးေသ လူင်းမႃး ၊ တႆးႁဝ်းေၵႃႈ ယၢမ်ႈမီးေႁႃမီးမိူင်းမႃး မိူၼ်ၵၼ် ပၢၼ်ႇသိုပ်ႇပၢၼ်ယူႇ ၵူၺ်းယၢမ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ တႆးႁဝ်း ဢဝ်ယဵၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၽၢတ်ဝၢၼ်ၽၢတ်မိူင်းၵႂႃႇ ပႅတ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉႁဝ်း ဢမ်ႇေမႃလၢတ်ႈေတႃႇ ၵၼ် ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႆးႁဝ်း ယၢမ်ႈမီးဝၢၼ်ႈမီးေႁႃမႃး မိူၼ်ၵၼ် တင်း မိူင်း မုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ်ၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်ယူႇ  လၢၼ်ႉၸဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်မၢၼ်ႈၶဝ် တႅမ်ႈဝႆႉၼႂ်းပိုၼ်း မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႆႉဝႃႈ ၼၢၼ်ေၶျႃႇ ( Nan Cha ) ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တႆးႁဝ်း ေၵႃႉဢွၼ်ပူၵ်းတင်ႈမႃးဢွၼ်တၢင်း ပိူၼ်ႈ လၢၼ်ႉၸဝ်ႈ လႆႈတူၵ်းသူမ်းလူႉၵွႆၵႂႃႇၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ သိုၵ်းႄၶႇ ၊ ၶုၼ်ေႁႃၶမ်းႄၶႇ ၶဝ်တိုၵ်းယိုဝ်းလႆႈ  ပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ မုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းႄလႈ လၢၼ်ႉၸဝ်ႈ လႆႈတူၵ်းသူမ်း လူႉၵွႆႇၵႂႃႇ  ၵူၺ်း။ ေပႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းလီလီ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈၽွင်းၶုၼ်ေႁႃၶမ်း ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ႁိူဝ်ႈႁိူင်းဝႆႉ

Genghis Khan Empire

                 ေတလႆႈႁူႉႁၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉ ေၵႃႇတင်ႈ ဢႅမ်းၽၢႆႇယႃႇ (Empire) ဢႃႇၼႃႇႁႅင်း မၼ်းလႆႈလီလိူဝ်ေသပိူၼ်ႈယဝ်ႉ။ မိူင်းတီႈ ဢၼ်မၼ်းသိမ်း ေၵႃႇတင်ႈ ၶိုၼ်ႈမႃးၵူႈမိူင်းမိူင်း ၼၼ်ႉ ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် ၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးထတ်းတူၺ်း ၼႂ်းႁူဝ်ၵူၼ်း (200)ေၵႃႉၼႆႉ ပႃးၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း  ပႃးသၢႆလိူတ်ႈမၼ်း ၸွမ်းၼိုင်ႈေၵႃႉ ၼႆယူႇယဝ်ႉ ေတလႆႈႁူႉႁၼ်ၵၼ်ဝႃႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်း တီႈပိူၼ်ႈႁူႉၸၵ်းမိူင်း မုၼ်ႇ ၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၼႆႉ ေတပဵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆေၵႃႈဝႃႈလႆႈယူႇ။

        ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ် ၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်ယုမ်ႇယၢမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း သၢႆလိူတ်ႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉ ၼိူဝ်ၵၢမ်ႇၾႃလူင်ၼႆႉ မီးယူႇဢမ်ႇယွမ်း (16) လၢၼ်ႉေၵႃႉၼႆယူႇယဝ်ႉ ေပႃးမႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ပိုၼ်းမၼ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ေတလႆႈႁၼ်တုၵ်ႉၶမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈေၵႃႉလဵၵ်ႉ ၵုမ်ႇလႆႈပၢႆႇေၽးသိုၵ်းေၽးသိူဝ်ၽူႈၶႂၢင်ႈမိူင်း မိူၼ်ၵၼ်တၢင်း ၵူၼ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း လႆႈပၢႆႇေၽးသိုၵ်းေၽးသိူဝ်ၽူႈၶႂၢင်ႈမိူင်းၼႆႉၵူၺ်း  မၼ်းၸဝ်ႈ ၵိူတ်ႇႁူႉႁၼ်တႃလႅင်းမႃး ဢမ်ႇေပႃးႁိုင်ၶႃႈႁိုဝ် ေပႃႈႄမႈမၼ်းသမ်ႉ ၺႃးထုၵ်ႇၽူႈ ၶႂၢင်ႈမိူင်းၶဝ် ဢဝ်တၢႆပႅတ်ႈ ၸဵမ်မိူဝ်ႈေၵႃႉလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉ ေတလႆႈႁူႉႁၼ်ဝႃႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉ လႆႈတုၵ်ႉၶႁႅင်းၼႃႇေသ ယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးၼႂ်း ၽဝၵူၼ်းပၢႆႈေၽးသိုၵ်းသိူဝ်ေၵႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈမၼ်းၸဝ်ႈမီးယူႇေၶႃႈ ၼိုင်ႈ တီႈဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႃႈႁဝ်း လႆႈၸႂ်ထုၵ်ႇၸႂ်လိူဝ်ေသပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ

"ေပႃးေတႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ေၵႃႈလီ 

ေပႃးၵူဝ်ယႃႇေပႁဵတ်း ေပႃးႁဵတ်းယႃႇေပၵူဝ်"

          ၽူႈႁတ်းႁၢၼ်မိူင်းၽႂ်မိူင်းမၼ်း ၽႂ်ၽႂ်ေၵႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ႁၵ်ႉႄလႈ ၼပ်ႉထိုင်ၵၼ်ၵူႈေၵႃႉ ေပႃးမႃးတူၺ်း ႁၢင်ႈၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉ ေတလႆႈႁၼ်လူင်ၵႂႃႇၵူႈတီႈတီႈ တီႈဢၼ်ၵူၼ်းၼမ်ႄလႈ ၵူၼ်းၵိုၼ်း ၼႂ်းမိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ် ဢမ်ႇဝႃႈတီႈ သူၼ်မွၵ်ႇ ၊ တီႈ ႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် ( တၢင်းမီးပႃးထႅင်ႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ် ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ  Genghis Khan University ) ၊ တီႈဝဵင်းယႂ်ႇဝဵင်းလူင် ႄလႈ ၼႂ်းပပ်ႉႁဵၼ်း ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်သွၼ်မိူင်းၶဝ် ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ် ဝႆႉၵႃႈၶၢၼ်ႇ ၼပ်ႉထိုင်မၼ်းၸဝ်ႈ ဝႆႉႄတႉႄတႉယူႇ။ ၵူၼ်းမၢင်ေၵႃႉေတဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈမိူၵ်ႈလိူင်းလူင်ႄလႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၶႃႁဵမ်တၢႆၵူၼ်း ၊ ၵူၼ်းမၢင်ေၵႃႉသမ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉပဵၼ် ေပႃႈႁဝ်းၽူႈႁတ်းႁၢၼ် ႁဝ်းၼႆ ၵၼ် ၵူႈေၵႃႉယူႇ  ယွၼ်ႉသင်ပိူၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်လၢတ်ႈဝႃႈ ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းႁၢႆႉၽူႈႁဵမ်ၶႃတၢႆၵူၼ်းတၢင်းၼမ်လႃႇ ၼႆၸိုင်ႈ မိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်း မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ် ေၵႃႇတင်ႈ ဢႅမ်းၽၢႆႇယႃႇ  ဢႃႇၼႃႇ ( Genghis Khan Empire ) ၶဝ်ၼၼ်ႉ  ၵွပ်ႈလႆႈတိုၵ်းေတႃးေသ သိမ်းဢဝ်ဝၢၼ်ႈ ဢဝ်မိူင်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႂ်းမၼ်းေၵႃႇတၢင်ႇဢႅမ်းၽၢႆႇယႃႇ (Empire) မၼ်းၼၼ်ႉ ၵူၼ်းလႆႈလူႉလႆႈတၢႆယွၼ်ႉ မၼ်း ဢမ်ႇယွမ်း ႁူဝ်ၵူၼ်း (40)လၢၼ်ႉေၵႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၼၢင်းယိင်း မုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်း

              ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan )ႄတႉ ၽႂ်ၶႂ်ႈဝႃႈမၼ်းၸဝ်ႈသင်ဝႃႈ မၼ်းမီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ် တူဝ်မၼ်းၵူႈၶၢဝ်းႄလႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈဝႆႉပၼ် တႃႇလုၵ်ႈလၢၼ်ေၼႃႇတႅမ်းၶိူဝ်းမၼ်းမိူဝ်းၼႃႈယူႇ။ ဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉ တီႈၵူၼ်းၶိူဝ်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ် မီးၼႃႈမီးတႃ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်းၼမ် ႁူႉၸၵ်းမိူင်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ေတပဵၼ်ယွၼ်ႉပိူဝ် ၶုၼ်ေႁႃၶမ်း ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ေၵႃႈပႃးယူႇ။ ေၶႃႈၵႂၢမ်း ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) လၢတ်ႈဝႆႉထႅင်ႈေၶႃႈၼိုင်ႈ -

" မိူဝ်ႈၽွင်းႁဵတ်းၵၢၼ်ဢမ်ႇပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငမ်း
ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးဢီႈသင် ဢၼ်လီၵူႈလွင်ႈ "


         ေၶႃႈၵႂၢမ်းမၼ်းၸဝ်ႈႄတႉ ေတလႆႈ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ မီးၵႃႈၶၢၼ်ႄလႈ မီးၼမ်ႉတွၼ်း လီဝႆႉႄတႉႄတႉယဝ်ႉ မၼ်းၸဝ်ႈၶႂ်ႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ၽႂ်ၶႂ်ႈဝႃႈၵဝ်လီလီ ဢမ်ႇလီေၵႃႈၶႂ်ႈယဝ်ႉ ေပႃး ၼႃႈၵၢၼ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း ဢၼ်ၵဝ်ႁဵတ်း ဢမ်ႇပႆႇယဝ်ႉတူဝ်ႈလီငမ်းႄလႈ ဢမ်ႇပႆႇႄၼလႆႈ ၼၼ်ႉ ၽႂ်ၽႂ်ေၵႃႈေတဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်းလီ လွင်ႈလီမၼ်းမီးသင်လၢႆလၢႆၼႆၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ေၶႃႈယုမ်ႇယမ်ၽႂ်ေၶႃႈၵႂၢမ်း ယုမ်ယမ်မၼ်း မၼ်းေၵႃႈမီးဝႆႉႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယဝ်ႉ လိူဝ်ေသဝႃႈ ႁဝ်း ေတမီးလွင်ႈယဵၼ်ႉၵၼ်ႈလႆႈၵႃႈႁိုင်ႄလႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈၵႃႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ မီးလွင်ႈယုမ်ႇယမ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၽႂ်မၼ်းၵူႈေၵႃႉယဝ်ႉ။

ၽႅၼ်လိၼ်မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီႈယိူဝ်း

          ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ သင်မီးတိုဝ်ႉတၢင်းမႃးထႅင်ႈၸိုင် ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တိုၼ်းေတၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈ လႆႈၵႂႃႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉႄလႈ ဢွၵ်ႇႄလႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်းၶဝ် ပႃးထႅင်ႈယူႇ  တီႈဢၼ်ၶႃႈ ႁဝ်းလႆႈ တႅမ်ႈဢွၵ်ႇမႃးႄၼ ပၼ်ၽူႈသူၼ်ၸႂ်လူဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၼႆႉေၵႃႈ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၶႃႈႁဝ်း လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢဝ်မႃးၼႂ်း  ပပ်ႉမုၼ်ၵူဝ်း ဢႅမ်းၽၢႆႇယႃႇ ( Mongol Empire ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉၶႃႈ။

ပိုၼ်းလွၵ်းလၢႆးတိုၵ်းသိုၵ်း ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan )

            ၼႂ်းပပ်ႉၼႆႉ ေတလႆႈႁၼ်ၶဝ်တႅမ်ႈဝႆႉ လွၵ်းလၢႆးတိုၵ်းသိုၵ်း ၵဵင်းၵဵသ်ႉၶၢၼ်ႇ ( Genghis Khan ) ၊ လၢႆးၽႅၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်း ၊ လၢႆးယွၵ်ႇၽူႈၶဵၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်းလွၵ်းပၢင်တိုၵ်း ၊ လွၵ်းလၢႆးတိုၵ်းတၢင်းႁူႉ ၊ လွၵ်းလၢႆး တိုၵ်းပၢႆးၸႂ် လွၵ်းလၢႆးသူၼ်းတုမ် ၊ လွၵ်းလၢႆးယိမ်းၵုမ်းၵမ် ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉပႃးၵၼ်ဝႆႉယူႇ။ ယုမ်ႇယၢမ်ႈ ဝႃႈတၢင်းႁူႉတၢင်းေမႃ မိူင်းမုၼ်ႇၵူဝ်းလီးယိူဝ်း ၶဝ်ၼႆႉ ေတမီးတၢင်းႁူႉတၢင်းဝူၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈလူ ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈတႆးႁဝ်းၶဝ် ဢိတ်းဢိတ်းၵႂႃႇယူႇၶႃႈ မႂ်ႇသုင်ၶႃႈ။

• သႅင်သိုၵ်း
• www.saisengserk.com

Share: